Eén miljoen extra banen regel je zo

Minister Wouter Koolmees van Werkgelegenheid, zo zagen we vorige week, stelde een goede vraag. ‘Passen de principes en instituties uit het verleden nog wel bij de ontwikkelingen van nu en morgen?’ Nee, was het antwoord, maar verder kwam hij niet. Vorige week deed ik een voorstel voor een principe dat richting geeft aan een nieuwe inrichting van de arbeidsmarkt in den brede: alle volwassenen in Nederland hebben goed werk. Hoezo? Werk is goed voor het individu, de economie en de samenleving. Als dit het doel is, welk beleid zou Koolmees dan moeten voeren?

Laten we het doel eerst concreter maken. In Nederland werken nu 8,3 miljoen mensen. Laat het concrete doel zijn: 1 miljoen werkenden extra. Als dit zou lukken overeenkomstig de huidige verhoudingen, zou dat leiden tot grofweg 85 miljard euro aan extra nationaal inkomen. Het zal wel wat minder zijn, maar hiermee wil maar gezegd zijn dat er grote en harde baten te behalen zijn.

Laten we maar eens een lijstje maken.

Maatregel 1: verlaag de belastingen op arbeid, vooral aan de onderkant van het loongebouw.

Waarom: omdat we nu iets belasten (werk) wat juist goed is voor mens, economie en maatschappij. Dat is dom. Belast juist onwenselijke dingen.

Maatregel 2: bestrijd (veel harder dan nu) discriminatie op de arbeidsmarkt. Kleur, leeftijd, geloof, seksuele voorkeur.

Waarom: omdat discriminatie gruwelijk is voor betrokkenen, en hun arbeidskansen verpest.

Maatregel 3: arbeidscontracten. Dwing af dat contracten een maximale duur krijgen van 7 jaar, en dat de werkgever jaarlijks een stevig budget toevoegt aan de individuele scholingsrekening van de werkende, bijvoorbeeld 5 procent van de loonsom. Verbied ontslagvergoeding.

Waarom: dit voorkomt dat werkenden vast komen te zitten in een baan, niet durven te veranderen van werkgever, niet bijleren, en er pas bij ontslag achter komen dat ze nergens meer werk kunnen vinden.

Maatregel 4: maak het speelveld tussen werknemers en zzp’ers gelijk. Verlaag de zelfstandigenaftrek, verplicht zzp’ers tot minimale deelname aan arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en pensioensparen.

Waarom: de huidige regels stimuleren de groei van het aantal zzp’ers op een oneigenlijke en schadelijke manier. Lang leve ondernemerschap, maar dan wel onder eerlijke verhoudingen.

Maatregel 5: richt de bijstand in op leren en werken, en het bieden van kansen, bijvoorbeeld door bijstandsgerechtigden een hogere uitkering te geven als ze minimaal 20 uur per week komen deelnemen aan het leer- en ontwikkelprogramma van de gemeenteschool (met kinderopvang).

Waarom: omdat we mensen moeten helpen weer aan het werk te komen, en er niet in te berusten dat ze simpelweg elke maand (erg weinig) geld krijgen om van te leven.

Maatregel 6: verhoog het ambitieniveau van de publieke ruimte. Nederland kan schoner, bloemrijker, vriendelijker en veiliger.

Waarom: juist in de sectoren schoonmaak, groen en veiligheid is veel laaggeschoold werk te doen dat nu blijft liggen. Een impuls voor de publieke ruimte betekent een impuls voor de (laaggeschoolde) werkgelegenheid.

Maatregel 7: stuur volwassenen zonder werk en zonder uitkering jaarlijks een pro-formabelastingaanslag.

Waarom: ook deze mensen hebben profijt van publieke goederen in Nederland, zoals de wegen, de politie, de dijken en defensie. Maar ze leggen de rekening nu bij anderen. Het minste wat we kunnen doen, is dit onder hun aandacht brengen.

Telt dit al op tot 1 miljoen werkenden erbij? Ik zou denken van niet, al is het wel een lekker begin. Verzin deze week zelf ook een paar maatregelen en laat ze me weten. Dan stoten we volgende week door naar de 1 miljoen.