maandag 6 februari 2017

Cost Accounting ook bij het UWV mogelijk? door Cees Bakker

Een zakelijker besturing door Cost Accounting?

  • Gepubliceerd op
  • In het rapport van de Algemene Rekenkamer over het UWV stond het echt. “Om een zakelijker aansturing mogelijk te maken, adviseren we de werkelijke kosten van de verschillende producten inzichtelijk te maken en een goed werkend model van Cost Accounting te implementeren.” Cost Accounting om een verband te leggen tussen prestaties en het verkregen budget, is dat wel mogelijk?

    Als Cost-Accounting deskundige, denk ik dat dit zeker mogelijk is. Er zijn echter wel een groot aantal valkuilen die men moet omzeilen. In een serie blogs, waarvan dit de 1e is, ga ik in op deze valkuilen. In deze 1e blog het antwoord op de vraag Cost Accounting: “het ei van Columbus of “een blackbox met veel gereken en gedoe”?

    “Het Ei van Columbus” of “Black-box met veel rekenen”

    De meningen over Cost Accounting zijn altijd verdeeld. De voorstanders, vaak ondernemers, doen niet anders. Vaak zelfs in hun hoofd of op de achterkant van het spreekwoordelijke sigarenkistje maken zij een snelle calculatie en een inschatting “of het wel uit kan”.
    De tegenstanders van Cost Accounting, voeren altijd aan dat Cost Accounting veel rekenen is, met onbevredigende resultaten. Het Cost Accounting model vaak een zwarte doos is, waardoor de uitgerekende kostprijzen vaak niet herkend worden; Of misschien nog wel erger, niet erkend worden. Het niet (h)erkennen van de uitkomsten, leidt daarbij vaak tot ellenlange discussies en/of gemiste opdrachten voegen zij daar vaak aan toe.

    Cost Accounting is geen rekenkundige exercitie

    Laat ik direct een duidelijk statement maken. Een veel gemaakte fout bij Cost Accounting is dat er juist veel te veel gerekend wordt. Het succes van een Cost Accounting wordt m.i. bepaald door de transparantie en de acceptatie van de gebruikers en stakeholders van het gehanteerde model.
    Cost Accounting is wat mij betreft ook geen harde wetenschap. Een kostprijs heeft voor een belangrijk deel een subjectieve component. Het heeft dan ook geen zin om de kostprijs 4 cijfers achter de komma uit te rekenen.
    Cost Accounting gaat over het verdelen van de kosten. Kosten, die niet duidelijk aan één product of dienst zijn toe te wijzen. Wanneer kosten namelijk direct samenhangen met een product of dienst, dan is er geen discussie en zijn de kosten van een product of dienst duidelijk. De ellende begint pas wanneer er sprake is van gemeenschappelijke kosten.

    Voor de verdeling van deze gemeenschappelijke kosten zijn er meestal meerdere verdeelsleutels mogelijk en vaak is ook niet alle informatie voor een goede verdeling (eenvoudig) beschikbaar. Een verdeling is onder deze omstandigheden altijd arbitrair. Dit vraagt om duidelijke keuzes en een pragmatische aanpak. Het maakt een kostprijs per definitie subjectief en minder hard, dan op het eerste gezicht lijkt. Op zich hoeft dit niet erg te zijn, als er maar met verstand met kostprijzen wordt omgegaan en iedereen dezelfde uitgangspunten onderschrijft.
    Bij Cost Accounting gaat het dus om het gebruik van de juiste hantering van de te gebruiken verdeelsleutels. Zorgen dat de juiste costdrivers in beeld zijn. En misschien nog wel belangrijker dat er draagvlak is voor deze costdrivers en de systemen waar ze uit komen.
    Voor mij is Cost-Accounting dus zorgen voor transparantie en draagvlak i.p.v. veel en ingewikkeld rekenen.

    Eerst de uitgangspunten en dan pas rekenen

    Nu hangen er aan de uitkomsten van een Cost Accounting model, zeker in een grote organisatie, vaak ook grote en (soms) tegengestelde belangen. Dat is al lastig, maar extra lastig is dat de uitkomsten, toch vaak het effect van een ballonnetje hebben. Verlaag je de toerekening bij product A, dan komen de kosten er bij andere producten bij. Daarom is het belangrijk op een goed zicht te hebben op de werkelijke cost-drivers en een set van gemeenschappelijke uitgangspunten, waar je altijd op terug kan vallen.
    Ik adviseer iedereen altijd eerst met elkaar de uitgangspunten vast te stellen en dan pas te gaan rekenen. Het daarbij vooral eenvoudig en transparant te houden.
    Een dergelijke aanpak helpt, in ieder geval, om de oneigenlijke discussies op basis van de uitkomsten te beperken. Neemt niet weg, dat er altijd met verstand naar de uitkomsten gekeken moet worden.

    Met verstand want 2 x 2 is niet altijd 4

    Cost Accounting is zeker "geen ei van Columbus", maar mits goed toegepast zeker een manier om tot een meer zakelijke besturing te komen. Aan te bevelen is om vooraf draagvlak te hebben voor het systeem en de gehanteerde uitgangspunten. Verder is transparantie een succesfactor. Aan een blackbox heeft namelijk niemand iets. Tot moet er met verstand naar de uitkomsten gekeken worden. Kostprijzen zijn niet zo hard als het lijkt, sterker nog er is sprake van enige subjectiviteit. In Cost-accounting geldt daarom niet altijd 2x2=4. Dit vraagt om de uitkomsten van het Cost Accounting model met verstand te hanteren.
    In de volgende blog ga ik daar verder op in en dat Cost Accounting eigenlijk met een hoofdletter R geschreven moet worden.
    Cees Bakker de afgelopen jaren succesvol met SollicitatieLAB. Een ruime ervaring als Financial, ICT-er en project-manager. Was betrokken bij vele projecten, o.a. bij de ontwikkeling en implementatie van Componist. Het Costing-systeem van KPN.