Nederland telt 377.000 IT-professionals, schaarste neemt verder toe
In Nederland werken zo’n 377.000
mensen in de IT. 332.000 daarvan zijn in vaste loondienst, terwijl de
overige 45.000 IT’ers zelfstandig opereren. De schaarste van IT-talent
neemt echter steeds verder toe: voor elke vijftien junior vacatures is
er slechts één IT’er beschikbaar, en voor elke werkzoekende medior IT’er
bestaan er tien vacatures.
Dit zijn enkele van de belangrijkste
bevindingen uit de vijfde editie van het jaarlijkse onderzoek naar de
Nederlandse arbeidsmarkt voor ICT-professionals van recruitment- en
outsourcingbureau Sterksen en Intelligence Group, een
marktonderzoeksbureau gericht op de arbeidsmarkt. Met een aantal van
332.000 waren er in 2017 3% meer IT’ers met een vast contract dan in
2016. Veruit het grootste deel van deze groep – 247.000, 1% meer dan in
2016 – beschikt over meer dan tien jaar werkervaring. 63.000 – 3% meer
dan in 2016 – werkt tussen de vier en tien jaar als IT’er, en de
kleinste groep – 22.000, 24% meer dan in 2016 – is minder dan vier jaar
actief in de IT.
Het aantal zelfstandige IT’ers is met 11%
nog harder gegroeid sinds 2016. Ook hier heeft met afstand het grootte
deel meer dan tien jaar ervaring: 38.000, een stijging van 21% sinds
2016. De groep met vier tot tien jaar ervaring is echter met 15%
gekrompen en komt uit op 6.000, terwijl het aantal zelfstandige IT’ers
dat minder dan vier jaar actief is zelfs met 42% is afgenomen tot zo’n
1.000 stuks. Verder blijken mannen flink oververtegenwoordigd, zowel in
de groep met een vast contract als bij de zelfstandigen, met een aandeel
van respectievelijk 82% en 89%.
Banenjacht
Met 11% is net zo’n groot deel van de
IT’ers actief op zoek naar een nieuwe baan als in 2016. Dit percentage
komt nu neer op 40.000 mensen. Binnen de groep met een vast contract is
het deel dat zoekende is echter met 3% afgenomen tot 28.000, oftewel 8%.
Dit is lager dan het gemiddelde van alle Nederlanders die onder vast
contract staan, waar 11% zoekende is. Dat alle IT’ers samen ook op 11%
uitkomen, komt door de groep zelfstandigen, waar 27% – oftewel 12.000
ICT’ers – zoekende is, een stijging van 15%. Dit percentage komt overeen
met het gemiddelde onder alle Nederlandse zelfstandigen. Het aantal
IT’ers in vaste dienst dat van werkgever wisselde is met 9% stabiel
gebleven sinds 2016, terwijl de mobiliteit van zelfstandigen – waarvan
81% een nieuwe klus aannam – sterk is toegenomen.
Er is op dit gebied weinig verschil
tussen junior, medior en senior IT’ers, waarvan respectievelijk 11%, 11%
en 10% op zoek is naar ander werk. Wel is het aantal junior IT’ers dat
ander werk zoekt met 16% gedaald, terwijl de hoeveelheid zoekende medior
en senior IT’ers is gestegen met respectievelijk 4% en 3%. Iets meer
verschil dan tussen de juniors, mediors en seniors, zit er tussen
vrouwelijke, mannelijke en buitenlandse IT’ers. Terwijl van de mannen
10% – oftewel 31.500 IT’ers – een nieuwe baan zocht, is dit bij de
vrouwen 13% – oftewel 8.500 IT’ers. Dit terwijl het aantal zoekende
vrouwen daalde met 6% en het aantal zoekende mannen steeg met 4%. Bij de
buitenlandse IT’ers is met 14% – oftewel 9.000 IT’ers – een groter deel
zoekende, ondanks dat dit aantal daalde met 26% sinds 2016.
Intensiverende ‘war for talent’
Ondanks de grote aantallen IT-professionals die in ons land actief zijn, woedt er een steeds intensere ‘war
for talent’. In het afgelopen jaar werden er in totaal 119.759 unieke
IT-vacatures uitgezet. Terwijl dat er net iets minder zijn dan de
120.823 uit 2016, en bijna 9.000 minder dan de 128.255 uit 2015,
is de schaarste aan talent sindsdien alleen maar toegenomen. De meeste
vraag is er in 2017 naar web developers, gevolgd door PHP-programmeurs,
Java developers en Net programmeurs. De top vijf van meest gezochte
IT’ers wordt gecompleteerd door softwaretesters.
Vier van de tien zakelijke
dienstverleners ervaren tegenwoordig dat het volume van hun productie
en/of activiteiten wordt beperkt door een tekort aan beschikbare
IT-professionals. Met 42% ligt het tekort aan IT’ers ook veel hoger dan
het gemiddelde tekort aan beschikbaar personeel binnen de Nederlandse
banenmarkt, dat op 18% staat. De schaarste is het meest nijpend onder
junior IT’ers, waar voor iedere actief zoekende IT’er vijftien vacatures
beschikbaar zijn. Ook bij de medior IT’ers is het tekort echter groot,
met een verhouding van 1:10. Met name in de Randstad blijkt het voor
bedrijven onmogelijk om voldoende nieuw IT-talent aan zich te binden.
Per provincie
De schaarste aan IT-talent geldt echter
voor het gehele land: in elk van de twaalf provincies overstijgt de
vraag het aanbod. In absolute aantallen bevinden de meeste beschikbare
IT’ers zich in Zuid-Holland (84,602), Noord-Holland (67,143) en
Noord-Brabant (61,459), waar ook de absolute vraag het hoogst is. Wat
betreft de grootte van de vraag, gaat echter Noord-Holland aan kop in
plaats van Zuid-Holland: waar er in Zuid-Holland en Noord-Brabant voor
elke beschikbare IT’er drie vacatures openstaan, zijn dat er in
Noord-Holland maar liefst zeven. Deze scheve verhouding van 1:7 is ook
te zien in Utrecht (38.577 beschikbare IT’ers) en Groningen (8.464
beschikbare IT’ers), terwijl de verhouding van 1:3 ook geldt voor
Limburg (20.410 beschikbare IT’ers) en Friesland (8.527 beschikbare
IT’ers).
Ook in Overijssel (20.388 beschikbare
IT’ers) en Gelderland (40.866 beschikbare IT’ers) is de schaarste
relatief groot, met verhoudingen van respectievelijk 1:5 en 1:4. Minder
nijpend zijn de tekorten in Flevoland (8.957 beschikbare IT’ers) en
Drenthe (8.079 beschikbare IT’ers), waar verhoudingen gelden van
respectievelijk 2:5 en 1:2. Terwijl Zeeland met 4.895 IT’ers in absolute
aantallen met afstand de minste beschikbare IT’ers herbergt, is hier de
vraag zo laag dat de tekorten hier zowel in relatieve als absolute
termen het kleinst zijn, met een verhouding van 3:4. Desondanks heeft
zelfs deze provincie dus te kampen met schaarste.
Nieuwe lichting
Een positieve noot in dit verhaal is dat
er ieder jaar meer nieuwe IT-talenten de schoolbanken uitstromen en de
arbeidsmarkt betreden, en dat ook het aantal nieuwe IT-studenten almaar
toeneemt. In 2017 werden er 4.480 afgestudeerden afgeleverd, waarvan er
2.241 een academische opleiding voltooiden. In 2016 waren dit er nog
4.102, waarvan 1.958 de universiteit hadden doorlopen. Ook toen was er
al sprake van een stijging ten opzichte van de voorgaande jaren: in 2014
rondden 3.764 IT’ers hun opleiding af en in 2013 waren dit er 3.630.
Ook het aantal studerende IT’ers is jaar
op jaar aan het toenemen. In 2017 betreft het 35.180 studenten, waarvan
er 12.829 universitair. Dit totale aantal neemt daarmee 12% toe ten
opzichte van 2016, toen er in totaal 31.354 IT-studenten waren. Hiervan
gingen er toen 11.028 naar de universiteit. Ook toen was er een stijging
van 12% ten opzichte van een jaar eerder, toen er 928.024 IT-studenten
waren in ons land. Daarvoor steeg het aantal iets minder snel: tussen
2014 en 2015 was er een stijging van 9% en een jaar eerder van 8%.
Arbeidsvoorwaarden
Organisaties die moeite hebben
IT-talenten binnen te halen, doen er wellicht goed aan zich meer te
richten op senior IT’ers, aangezien de schaarste onder deze groep een
stuk lager is dan bij de junior en medior IT-professionals. Een andere
mogelijkheid waarvan al steeds vaker gebruik wordt gemaakt in de strijd
tegen de schaarste, is om mensen zonder IT-achtergrond aan te nemen. Nog
maar 59% van de werkzame IT-professionals blijkt vandaag de dag te
beschikken over een IT/informatica-achtergrond, een daling van 9
procentpunt ten opzichte van 2015. In plaats daarvan hebben mensen die
werken als IT’er steeds vaker een studie afgerond op gebieden als
bedrijfseconomie, technologie of wiskunde.
Bij het benaderen van IT’ers kunnen
organisaties het best gebruikmaken van e-mail en LinkedIn. Wanneer ze
gevonden talent willen binden, is het natuurlijk belangrijk om te weten
waar de IT’ers het meeste waarde aan hechten ten aanzien van de
arbeidsvoorwaarden die door hun werkgever worden geboden. Het
belangrijkst blijkt simpelweg de hoeveelheid geld die kan worden
verdiend. Dit geldt met een score van 56% met name voor de senior
IT’ers, terwijl dit aspect bij de junior IT’ers met een score van 44% de
eerste plaats deelt met de inhoudelijke werkzaamheden. Ook aan een vast
contract wordt door senior IT-professionals meer belang toegekend:
onder hen komt deze factor uit op 43%, een stuk hoger dan de 30% onder
junior IT’ers.
Daarnaast wordt de werksfeer relatief
belangrijk gevonden. Hier zijn de verschillen tussen de jongere en
oudere IT’ers echter een stuk kleiner: bij de junior IT’ers scoort dit
aspect 40% en bij de senior IT’ers 39%, terwijl de medior IT’ers er nog
iets meer waarde aan hechten. In verhouding tot de oudere collega’s,
blijkt Junior IT-talent het tot slot veel belangrijker te vinden dat
zijn of haar baan goeie carrièremogelijkheden biedt: terwijl dit voor
34% van hen als een bepalende factor wordt gezien, geldt dit maar voor
13% van hun senior collega’s. Gezien de verschillende loopbaanfases
waarin deze twee groepen zich bevinden, is dit resultaat echter niet
geheel verrassend.
