Cijfers liegen niet, maar geldt dat voor werkloosheid?
Sjoemelen is het niet, maar het beeld is niet volledig
Het CBS kwam donderdag weer met optimistisch cijfers over het
aantal werklozen. Dat daalde de afgelopen drie maanden met gemiddeld
achtduizend per maand. Maar volgens vakbonden en organisaties van
zzp'ers zijn er veel verborgen werklozen die niet worden meegeteld.
Blijf op de hoogte
Iedere dag rond lunchtijd het belangrijkste nieuws
van de ochtend, de mooiste fotografie en het gesprek van de dag? Schrijf
u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Nu het aanhoudend beter gaat
met de economie laait de discussie weer op: kloppen de al maanden
dalende werkloosheidscijfers wel? Want grote groepen niet-werkenden
tellen niet mee als werkloos, terwijl ze dat wel zijn, vinden
bijvoorbeeld vakbonden en organisaties van zzp'ers. Daardoor ligt de
werkloosheid veel hoger, vinden ze. Maar wie niet meetelt, wordt echt
niet vergeten, brengt een arbeidseconoom daartegenin. Wie tellen er niet
mee in de statistieken en is dat erg?
Werkloos
456 duizend mensen hebben geen betaalde baan terwijl ze daar wel actief naar zoeken
456 duizend mensen hebben geen
betaalde baan terwijl ze daar wel actief naar zoeken, is de recentste
werklozenstand volgens het CBS. 'Werklozen' volgens de definitie van het
statistiekbureau zijn mensen tussen de 15 en 75 jaar die niet werken,
de afgelopen vier weken wel gezocht hebben naar een baan en ook meteen
zouden kunnen beginnen als ze iets vinden, zegt hoofdeconoom Peter Hein
van Mulligen van het CBS. 'Bijvoorbeeld: een 16-jarige scholier die een
baantje voor de zaterdag zoekt, telt mee als werkloos; maar een
56-jarige werkloze die het na twee jaar solliciteren heeft opgegeven
niet.'
Niet werkloos
456 duizend mensen hebben geen betaalde baan terwijl ze daar wel actief naar zoeken
Naast die officiële werklozen zijn
er honderdduizenden die (meer) zouden willen werken dan ze nu doen.
Bijna 900 duizend mensen die al een betaalde baan hebben, zouden liever
meer uren maken, blijkt bijvoorbeeld uit ander onderzoek van het CBS.
Het grootste deel van hen, 720 duizend mensen, heeft een deeltijdbaan
als werknemer. Ook 120 duizend parttime-zzp'ers krijgen minder
opdrachten dan ze zouden willen. De helft van hen heeft een kleine baan
en werkt minder dan 20 uur per week, de helft werkt 20 uur of meer.
Hoeveel uren extra deze groep gemiddeld zou willen werken, weet het CBS
niet.
'In deze cijfers zit veel verborgen werkloosheid', zegt Reinier Castelein van vakbond De Unie. 'Juist doordat deze grote groep niet meetelt in de statistieken, worden mensen boos en ontevreden. Ze voelen zich miskend.'
'In deze cijfers zit veel verborgen werkloosheid', zegt Reinier Castelein van vakbond De Unie. 'Juist doordat deze grote groep niet meetelt in de statistieken, worden mensen boos en ontevreden. Ze voelen zich miskend.'
Wie werkloos wordt krijgt van het UWV het advies zzp'er te worden, dan verdwijn je uit de statistieken
Ook Maarten Post van
belangenorganisatie ZZP Nederland zegt dat er onder zzp'ers veel
verborgen werkloosheid heerst. 'Wie werkloos wordt, krijgt van het UWV
het advies zzp'er te worden. Dan verdwijn je uit de statistieken. Deze
zzp'ers zijn vaak geen ondernemers, kunnen nauwelijks rondkomen en
zouden dolgraag weer een baan als werknemer willen. Maar zolang ze
zzp'en, zijn ze weggepoetst uit de cijfers.'
Castelein: 'Als gevolg van de laatste economische crisis zitten mensen soms noodgedwongen in een kleine baan of zijn ze als zzp'er en dringend op zoek naar meer opdrachtgevers. Het bizarre is dat je in de statistieken niet als werkloze meetelt als je een klein baantje hebt, maar een voltijdsbaan zoekt.'
Een opvallende groep onder de statistisch niet-werklozen zijn circa 125 duizend mensen die werken, maar toch nog een (gedeeltelijke) werkloosheidsuitkering hebben. Hun nieuwe baan betaalt minder goed dan de baan die ze hadden voordat ze werkloos werden. Daarom krijgen ze tijdelijk een aanvulling op hun lagere salaris uit de WW.
Castelein: 'Als gevolg van de laatste economische crisis zitten mensen soms noodgedwongen in een kleine baan of zijn ze als zzp'er en dringend op zoek naar meer opdrachtgevers. Het bizarre is dat je in de statistieken niet als werkloze meetelt als je een klein baantje hebt, maar een voltijdsbaan zoekt.'
Een opvallende groep onder de statistisch niet-werklozen zijn circa 125 duizend mensen die werken, maar toch nog een (gedeeltelijke) werkloosheidsuitkering hebben. Hun nieuwe baan betaalt minder goed dan de baan die ze hadden voordat ze werkloos werden. Daarom krijgen ze tijdelijk een aanvulling op hun lagere salaris uit de WW.
Niet werkloos
Er zijn bijna honderdduizend ontmoedigden, mensen die de moed op een gegeven moment hebben opgegeven
Rond de 300 duizend mensen die geen
betaalde baan hebben en daar recent ook niet naar hebben gezocht,
willen desondanks wel werken. In deze groep zit veel verborgen leed:
onder hen zijn bijna honderdduizend ontmoedigden, blijkt uit de cijfers
van het CBS. Dat zijn mensen die al vaak lang werkloos zijn, veel
gesolliciteerd hebben, maar de moed op een gegeven moment hebben
opgegeven omdat ze doorgaans niet eens worden uitgenodigd voor een
sollicitatiegesprek. 'Zes op de tien ontmoedigden zijn 45-plussers',
zegt Rob Witjes, hoofd arbeidsmarktinformatie van het UWV.
Een veel minder problematisch deel van deze groep van 300 duizend niet-werkenden zijn bijvoorbeeld jongeren die een vakantiebaan willen, maar daar nog niet naar zoeken omdat ze de komende weken nog naar school moeten. 'Deze jongeren tellen terecht niet mee als werkloos', zegt Witjes.
Een veel minder problematisch deel van deze groep van 300 duizend niet-werkenden zijn bijvoorbeeld jongeren die een vakantiebaan willen, maar daar nog niet naar zoeken omdat ze de komende weken nog naar school moeten. 'Deze jongeren tellen terecht niet mee als werkloos', zegt Witjes.
Niet werkloos
Ongeveer 150 duizend mensen zonder
betaalde baan hebben wel recent naar werk gezocht, maar kunnen niet
meteen beginnen met werken. Ook hier zitten mensen tussen die een
WW-uitkering hebben. Want ook degenen met een WW-uitkering zijn weleens
ziek of gaan weleens met vakantie. En wie niet beschikbaar is voor werk,
telt in de statistieken niet mee als werkloos. Misschien volgende maand
weer.
Niet werkloos
Voor velen ontbreekt de financiële noodzaak om te werken omdat hun partner voldoende verdient
Bijna 200 duizend mensen hebben
niet recent naar betaald werk gezocht én kunnen niet meteen beginnen met
werken. Niemand die zegt dat deze groep wel tot de werklozen moet
worden gerekend. Vrouwen zijn ver in de meerderheid in deze groep
niet-werklozen. Voor velen ontbreekt de financiële noodzaak om te werken
omdat hun partner voldoende verdient om het gezin te onderhouden. Komt
er een leuke baan voorbij, dan pakken ze die misschien aan als dat zo
uitkomt. Sommigen moeten eerst nog wat organiseren; de kinderopvang
bijvoorbeeld. In deze groep zitten ook veel jongeren die bijna klaar
zijn met hun opleiding.
Deugen de werkloosheidsstatistieken nu wel of niet?
Er wordt niet gesjoemeld met statistieken en er worden geen werklozen verdonkeremaand, zoals sommigen beweren
'Jazeker, ze deugen', zegt
arbeidseconoom Ronald Dekker van de Universiteit van Tilburg. 'Nederland
heeft in 2015 de definitie van werkloosheid aangepast aan de
internationale standaard, zodat het Nederlandse werkloosheidscijfer
beter vergeleken kan worden met dat in andere landen. 'Er wordt niet
gesjoemeld met statistieken en er worden geen werklozen verdonkeremaand,
zoals sommigen beweren. In Oostenrijk tellen 'ontmoedigden', mensen die
wel willen werken maar uit moedeloosheid niet meer solliciteren, ook
niet mee. Het gaat erom dat we een goed beeld krijgen van wat er gebeurt
en dat hebben we. We weten dat de groep ontmoedigden groot is, dus de
overheid kan daar haar beleid op aanpassen.
'Natuurlijk: elk meetinstrument heeft zijn beperkingen', aldus Dekker. 'Maar we kunnen de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in Nederland heel goed volgen. En de laatste tijd zien we overal dezelfde gunstige beweging. Het aantal werklozen daalt, ook onder ouderen. En deeltijdwerkers die meer uren willen maken, lukt dat ook steeds vaker.'
'Natuurlijk: elk meetinstrument heeft zijn beperkingen', aldus Dekker. 'Maar we kunnen de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in Nederland heel goed volgen. En de laatste tijd zien we overal dezelfde gunstige beweging. Het aantal werklozen daalt, ook onder ouderen. En deeltijdwerkers die meer uren willen maken, lukt dat ook steeds vaker.'
