Het gaat echt beter. Column Rob Witjes

Column Rob Witjes
 

Het gaat écht beter

De economie groeit al weer 9 kwartalen op rij. Ook de arbeidsmarkt plukt hiervan de vruchten. Toch zijn we nog niet op het niveau van vlak voor de crisis en kan het macrobeeld sterk afwijken van de individuele beleving. De werkloosheid is in juli met 6,0% een stuk lager dan 3 jaar geleden (7,5%) en al enige tijd is het aantal werklozen dat betaald werk vindt groter dan het aantal werkenden dat werkloos wordt. Ook zijn er sinds eind 2015 100.000 werkenden bij gekomen, is het aantal nieuwe vacatures in de eerste helft van 2016 het hoogst sinds 2008 en stijgt het aantal openstaande vacatures al weer 12 kwartalen op rij. Het gaat dus de goede kant op met de arbeidsmarkt. 2016 is geen 2008 Toch zijn we nog niet op het niveau van vlak voor de crisis. Nu kun je de vraag opwerpen hoe reëel het is om maar steeds te blijven vergelijken met 2008. Voor enig houvast doen we het toch. In de zomer van 2008 stond het werkloosheidspercentage op 3,6% en was het aantal openstaande vacatures 90.000 hoger dan nu. Momenteel zijn er weliswaar – zelfstandigen meegeteld – meer banen dan ooit. Maar als je puur kijkt naar het aantal werknemersbanen, is dat nog ruim 100.000 lager dan eind 2008. Ook het aantal gewerkte uren is nog niet op het niveau van 2008. Kanttekeningen Er zijn bij het huidige positieve beeld nog enkele kanttekeningen te plaatsen. Zo blijft de langdurige werkloosheid onder de hogere leeftijdsgroepen een hardnekkig probleem en is het CPB voorzichtiger geworden in zijn optimisme over de ontwikkeling van de economie. Dit heeft alles te maken met de uitslag van het Brexit-referendum. Opmerkelijk In het tweede kwartaal waren er, aldus het CBS, per saldo 15.000 vaste banen meer dan in het tweede kwartaal van 2015. Nu is het aantal flexibele banen voor werknemers met 72.000 nog sterker gestegen, maar voor het eerst sinds 2009 lag het aantal vaste banen ten opzichte van een jaar eerder hoger. De eventuele invloed van de Wwz is hierbij overigens niet onderzocht. De vraag is, wie hebben dan vooral een vaste baan gekregen? Vooral jongvolwassenen profiteren Als we de CBS-cijfers nader analyseren, zien we dat vooral hoogopgeleiden profiteren. Opvallend is echter dat er voor de groep 25- tot 30-jarigen op alle niveaus meer vaste banen zijn bijgekomen. Het is zelfs zo dat er voor werknemers in die leeftijdsgroep in een jaar tijd meer vaste dan tijdelijke banen bij kwamen. Het aandeel vaste banen was in de afgelopen jaren juist flink gedaald. De ontwikkeling van nu is positief omdat het hier veelal gaat om jongvolwassenen die tijdens of kort na de crisis van school kwamen en maar lastig een baan konden vinden. Cijfers stemmen positief Uiteraard zegt het niets over de vraag in hoeverre deze jongvolwassenen een baan op hun eigen niveau of in de gekozen richting hebben gevonden. Ook weten wij niet of zij tevreden zijn met het aantal uren dat zij werken. Het is nog te vroeg om van een kentering te spreken, maar de cijfers stemmen positief. Je ziet überhaupt een positieve ontwikkeling van de werkloosheid onder deze leeftijdsgroep. Het werkloosheidspercentage voor 25- tot 30-jarigen daalde er namelijk van 7,3% medio 2014 naar 6,1% in 2015, naar 5,0% in het tweede kwartaal van 2016. Het beeld van de arbeidsmarkt is dus een stuk verbeterd. We moeten ons wel met al deze cijfers blijven realiseren dat het macrobeeld sterk kan afwijken van de individuele beleving. Denk maar aan de mensen uit de hogere leeftijdsgroepen die hun baan verloren vanuit recente faillissementen in de retail en maar lastig aan het werk komen. Juist voor hen zijn de cijfers ‘slechts cijfers’. Rob Witjes, september 2016 Rob Witjes Hoofd Arbeidsmarktinformatie en -advies UWV Twitter: @RobWitjes