Column: Het mkb is onze economische toekomst

Werkgelegenheid is in politiek Den Haag geen topprioriteit meer. Dat heeft veel te maken met de lage werkloosheid en bijna 1 miljoen vacatures. Deze rooskleurige situatie kan echter heel snel omslaan. Daarom moeten banen ook nu hoog op de agenda staan en daarvoor is een aantrekkelijk ondernemingsklimaat voor het mkb de aangewezen weg. Omdat het mkb onze economische toekomst en banenmotor is moet het kabinet Rutte III daar meer werk van maken.

 

Ruim twee jaar geleden publiceerde De Nederlandsche Bank (DNB) een studie waarin werd becijferd dat er in Nederland naast ongeveer 600.000 werklozen nog eens 1,5 miljoen mensen op zoek zijn naar een baan of meer werk.

 

De huidige situatie maakt duidelijk hoe snel de arbeidsmarkt verandert. Op dit moment ligt de werkloosheid in Nederland op een historisch laag niveau (4,2%, onder de 400.000) en voor veel bedrijven is een tekort aan gekwalificeerd personeel een belangrijk knelpunt. Nederland telt bijna 1 miljoen vacatures.

Mede door dit optimistische beeld is werkgelegenheid, dat twee jaar terug nog hoog op de Haagse politieke agenda stond, geen topprioriteit meer. Omdat de ervaring leert dat veranderingen op het terrein van de economie en de arbeidsmarkt razendsnel plaatsvinden, zou het verstandig zijn werkgelegenheid juist wel bovenaan de agenda te houden.

Economische crisis?

We leven in onzekere tijden. Kijk naar de pieken en dalen op internationale beurzen en de snel wisselende economische voorspellingen van economische denktanks en analisten. Tot voor kort voorspelden ze dat we in Europa de komende jaren kunnen rekenen op een relatief hoge economische groei en een lagere werkloosheid en dat Nederland tot de best presterende landen van de EU zou behoren. Maar vooral het laatste half jaar zien we een kentering. Economische experts verlagen hun optimistische prognoses en steeds meer analisten durven zelfs een zware economische wereldcrisis in de loop van 2019 te voorspellen. De internationale beleggingsgigant Vanguard meldt bijvoorbeeld dat het risico dat de beurzen instorten is gestegen naar 70%.

 

De somberheid van deze analisten stoelt vooral op de te hoge beurskoersen (een zeepbel), de hoog opgelopen schulden bij overheden, burgers en bedrijven, de kunstmatig lage rente, het onberekenbare beleid van Donald Trump en landen die met protectionistisch maatregelen de wereldhandel afremmen. In Europa speelt ook de onzekerheid over Brexit en de politieke toekomst van de EU een rol. Wij zijn geen doemdenkers, maar het is verstandig daarmee rekening te houden.

Werkgelegenheid

Voor het scheppen van extra banen heeft Nederland het bedrijfsleven nodig. Uit onderzoek blijkt dat ondernemingen met minder dan tien werknemers daarbij voorop lopen en dat innovatieve start-ups en scale-ups (starters die snel doorgroeien) steeds belangrijker worden. Bij grote bedrijven is er sprake van krimp, mede door automatisering.

In een recent interview met deze krant voorspelde futuroloog Wim de Ridder dat de rol van deze bedrijven als banenmotor op de arbeidsmarkt voorbij is. Hij voorspelt dat steeds meer mensen ondernemer worden, vooral dankzij het gemak waarmee je overal als eigen baas via digitale kanalen producten en diensten kan aanbieden. Volgens De Ridder zal daardoor het aantal zzp’ers, inmiddels meer dan 1 miljoen, sterk toenemen.

 

Deze trend is inderdaad zichtbaar en uit onderzoek van het CBS blijkt dat startende zzp’ers steeds jonger (onder de 35 jaar) worden. We merken wel op dat deze trend wordt afgeremd als Nederland te maken krijgt met een economische neergang. Ook zien we dat een meerderheid van de jeugd nog steeds de voorkeur geeft aan een vast dienstverband bij een werkgever, maar de onstuitbare trend bij veel bedrijven, ook internationaal, is flexwerk. Voor ons land staat vast dat het mkb ook in de toekomst een belangrijke banenmachine van Nederland zal zijn. Bovendien zal het belang van kleine bedrijven voor onze economische groei en werkgelegenheid het komende decennium alleen maar toenemen.

Digitale toekomst mkb

In het regeerakkoord zijn verschillende maatregelen aangekondigd waarvan ook het mkb zal profiteren, zoals de verlaging van de vennootschapsbelasting en speciale subsidieregelingen (o.a. innovatie). Toch scoort politiek Den Haag geen voldoende bij de gemiddelde mkb’er en zzp’er. Voor deze laatste groep is er nog geen voldoende duidelijkheid over hun (fiscale) status als ondernemer op de arbeidsmarkt en die onzekerheid werkt belemmerend. De mogelijke maatregelen die zijn voorgesteld om dit op te lossen, zijn ingewikkeld en niet nodig. Bepaal dat werkgevers die gebruik maken van zzp’ers worden gevrijwaard van naheffingen en boetes als blijkt dat het verkapte werknemers zijn en leg deze straf op aan de zzp’ers zelf. Met deze stok achter de deur zorgen zzp’ers er wel voor dat ze voldoen aan de fiscale criteria voor ondernemerschap. Ze zijn daar goed bekend mee en moeten die jaarlijks in hun belastingaangiften verwerken.

 

Vorige week stuurde een aantal mkb-bedrijven een brandbrief aan premier Rutte waarin gepleit wordt knelpunten voor het ondernemerschap in het mkb weg te nemen en daarmee weeffouten in het regeerakkoord te herstellen. Daarbij wordt onder meer gewezen op de dure ontslagregeling, de belastingverzwaring voor directeur-grootaandeelhouders, de lange doorbetaling bij ziekte van werknemers, de lastenverzwaring bij tijdelijke krachten en hogere lokale lasten. Dit zijn inderdaad reële bezwaren die de groei en bloei van het mkb in de weg staan, maar dit is onvoldoende. Met het oog op de toekomst moeten deze ondernemers sneller digitaliseren en meer gebruik gaan maken van slimme technologieën. Volgens de boodschap van het recente smart industry jaarevent 2018 moeten ze smart worden, anders missen ze de boot (www.smartindustry.nl).

 

Gezien het immense belang van mkb-ondernemers voor onze economie en banen, moet het kabinet Rutte III in samenwerking met deze sector vaart maken. Daarbij kan de premier een beroep doen op zijn actieve staatssecretaris van EZ, Mona Keijzer, die samen met de voorzitter van de FME, Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink ondernemers enthousiasmeren dat smart en de digitale economie de toekomst zijn. Ze hebben gelijk.