zaterdag 26 augustus 2017

Nederland heeft een 4.0 kabinet nodig

Nederland heeft een 4.0 kabinet nodig

 
Op dit moment staat Jackson Hole, een ski-resort in de Amerikaanse staat Wyoming volop in de schijnwerpers van de internationale media. Dit komt door het jaarlijkse symposium van de leiders van centrale banken in de wereld en toppers uit de internationale financiële wereld.
 
Jackson Hole trekt veel media-aandacht omdat dit gezaghebbende gezelschap van oudsher een invloedrijke rol speelt op het terrein van de ontwikkeling van de wereldeconomie.
Met hun rente- en financiële stimuleringsbeleid kunnen ze invloed uitoefenen op economische ontwikkelingen in landen. Rondom dit symposium wordt ook druk gedemonstreerd door organisaties die vinden dat de globalisering van de wereldeconomie ertoe leidt dat de rijken steeds rijker worden en de armen alleen maar armer.
Daarnaast wordt het gezelschap ook geconfronteerd met de opmars van economisch protectionisme in veel landen waarvan de Amerikaanse president Donald Trump een aanhanger is.

Centrale bankiers zijn tegenstanders van Trumps economisch nationalisme omdat het funest uit zal uitpakken voor de groei van de wereldeconomie.

Oude economie

Is Jackson Hole al die mediabelangstelling waard? Wij vinden van niet. Het is een voorbeeld van de oude economie en tegelijk ook een voorbeeld van de overschatting van de financiële wereld die steeds meer aan economische invloed zal verliezen.
Ook over de effecten van het beleid van Trump en het opkomende protectionisme hoeven we nog niet echt wakker te liggen. Maar wel van een echte economische revolutie die voor onze deur staat. De komende jaren zullen onze samenleving en economie spectaculair veranderen en gedomineerd worden door drie ontwikkelingen.
We krijgen te maken met een versnelling van de digitalisering van het dagelijkse leven en werken; de onlinewereld rukt overal op. Daarnaast is er in steeds meer sectoren sprake van een snelle opmars van het gebruik van innovatieve technologieën, zoals kunstmatige intelligentie, het internet of things, big data, 3D-printen, robotica, blockchain, nano- en biotechnologie enz.
Bovendien zal iedereen geconfronteerd worden met immense effecten van de klimaatmaatregelen die zijn afgesproken om de doelstellingen van het wereldwijd klimaatverdrag van Parijs te kunnen realiseren

Revolutie

Door deze revolutionaire mix zullen onze maatschappij en economie onherkenbaar veranderen. Internationaal wordt deze revolutie aangeduid als economie 4.0 die de huidige economie 3.0, die van oudsher vooral fysiek is, gaat ‘overnemen’.
In de wereld van 4.0 staan digitalisering en innovatieve technologieën centraal. Met name het mobiele internet heeft steeds meer invloed op bedrijfsprocessen. De effecten van digitalisering en innovatieve technologieën zijn ongekend.
Alles wordt in een snel tempo op zijn kop gezet, zoals de arbeidsmarkt, de businessmodellen van bedrijven, de zorgsector, het onderwijs, maar ook de overheidssector. Bestaande bedrijven en instellingen die niet of niet snel genoeg op 4.0 inspelen, zullen niet overleven.
Voorbeelden daarvan zien we in alle bedrijfssectoren, zoals in de muziekindustrie, de reissector, de uitgeef- en boekenwereld en de retailsector, waarin V&D een bekend voorbeeld is.

Nieuwe maatregelen nodig

Kijken we naar het Nederlandse bedrijfsleven dan valt op dat voor veel ondernemers, met name in het midden- en kleinbedrijf de wereld van 4.0 nog een ver van mijn bed show is. Daardoor missen ze nieuwe kansen en lopen ze ook het risico dat ze niet overleven.
Ook in de Haagse politiek staat de nieuwe economie nog niet hoog op de agenda. Dat zou wel het geval moeten zijn, want 4.0 heeft ingrijpende effecten en vraagt om Haagse beleidsmaatregelen. Een aantal stippen we hier aan.
  • De arbeidsmarkt gaat onherkenbaar veranderen. Naar schatting zullen circa 10% van de bestaande banen door automatisering verdwijnen en circa een kwart van de bestaande functies krijgt een andere inhoud en dit proces stopt niet.
  • Onze inkomensverdeling die nu internationaal als redelijke evenwichtig geldt, zal snel verslechteren. Dat komt vooral door een succesvolle bovenlaag van werknemers (winnaars in de nieuwe economie) en werknemers met ‘verkeerde’ opleidingen (verliezers van 4.0).
  • Nederland krijgt met zijn open economie te maken met een scherpere internationale concurrentie, waarbij landen met onder andere lage belastingtarieven, bedrijven en toptalenten lokken.
  • Ons hoger onderwijs moet zich snel vernieuwen. Veel instellingen leiden nog op voor de banen van gisteren in plaats van voor 4.0. Bovendien moet veel meer aandacht worden besteed aan ondernemerschap.
  • Ons land loopt achter bij het internationale klimaatbeleid en heeft nog geen ambitieus plan voor een inhaalslag.
  • Voor het scheppen van extra banen moet de nadruk liggen op het mkb, innovatieve starters en zogenoemde scale-ups

Uitdagingen

Voor het kabinet Rutte 3 ligt hier een essentiële uitdaging om op deze terreinen met adequate beleidsmaatregelen te komen. Daarbij moet het nieuwe kabinet zich niets aantrekken van de voorstanders van het behoud van de oude economie die menen dat ze onder meer met een FNV-robotbelasting automatisering kunnen afremmen.
Om Nederland welvarend te houden, moet Rutte 3 juist volop inzetten op digitalisering, innovatieve technologieën en creatieve klimaatmaatregelen.
Daarbij is het zeker nodig om met oplossingen te komen voor de negatieve effecten van de digitale- en tech-revolutie. Vooraf en niet achteraf!
Voor het bedrijfsleven hebben we ook een boodschap. Ondernemingen die in de wereld van 4.0 vooral kiezen voor bezuinigen op personeel om aandeelhouders te plezieren, missen de boot.
Met dit korte-termijn-denken, behoren ze tot de verliezers. De winnaars van de nieuwe economie zijn ondernemers die in hun onderneming human capital centraal stellen en digitalisering, nieuwe technologie en innovaties integreren in hun bedrijfsbeleid.
Alleen met goed gekwalificeerde en betrokken medewerkers en voortdurend investeren daarin kan een bedrijf in economie 4.0 de  concurrentie met andere ondernemers winnen en zo ook  toptalenten behouden. En dit geldt ook voor overheidsorganisaties.