donderdag 16 april 2015

De arbeidsmarkt van Utrecht, Rotterdam en Amsterdam. Kansen en bedreigingen.

Lagere werkloosheid door ICT en onderwijs?

Zoals zo vaak, zette een tweet van Rob Witjes van het UWV ons weer aan het denken. Dit keer over de werkloosheid in de grote steden. Rotterdam het hoogst met 12,3% en Utrecht het laagst met 8,7%.
Wij vroegen ons af of de arbeidsmarkt in deze steden heel verschillend is. 
Op basis van de UWV rapportage Regio in Beeld 2014, hebben we de regio's Midden Utrecht en Rotterdam Rijnmond naast elkaar gezet.



Wanneer we Utrecht en Rotterdam vergelijken dan valt direct op dat de ICT sector in Utrecht een grotere omvang heeft en ook meer groei potentie heeft dan in Rotterdam. Dit geldt ook voor de sector onderwijs, maar wel in mindere mate.

Zouden ICT en onderwijs dan toch het verschil maken.......? 

Ajax en Feyenoord van de arbeidsmarkt

Het UWV heeft weer een rapportage uitgebracht over de arbeidsmarkt, Regio in Beeld 2014 met veel goede informatie over de arbeidsmarkt per regio. Niet alleen het aantal werkzoekenden, maar ook de werkgelegenheid per sector en misschien nog wel interessanter de ontwikkeling daarvan. Geeft een mooi beeld van kansen en bedreigingen m.b.t. de werkgelegenheid in de betreffende regio en input voor de lokale politieke agenda. Een waardevolle rapportage en een must voor elke wethouder werkgelegenheid en/of economische zaken

Amsterdam versus Rotterdam

We konden het niet laten om twee grote regio's met elkaar te vergelijken. Amsterdam en Rotterdam zijn verschillend maar dat geldt zeker voor de arbeidsmarkt.

In de arbeidsmarktregio Groot Amsterdam zijn er in totaal circa 792.000 banen Eind juni 2014 telt Groot Amsterdam 30.184 WW-uitkeringen. Dat is 5,0% van de Groot Amsterdamse beroepsbevolking, net iets onder het landelijke percentage van 5,4%.

In de regio Rotterdam Rijnmond bedraagt het aantal personen met een ww-uitkering 35.500, dat is 5,8 % van de Rotterdam Rijnmondse beroepsbevolking.
In Rotterdam Rijnmond zijn erin totaal  circa  606.000 banen. 
Om het beeld compleet te maken, in Nederland totaal zij er op dit moment circa 7.7 miljoen banen.

Compact versus gespreid

Wat direct opvalt is dat Rotterdam een compacte arbeidsmarkt heeft en Amsterdam een meer gespreide arbeidsmarkt. 
Voor beide steden geldt dat ze goed vertegenwoordigd zijn in het kwadrant rechtsboven (het groei kwadrant, goed vertegenwoordigd in de regio en groei verwacht).
In Amsterdam zitten maar liefst 6 sectoren in dit kwadrant en mag verwacht worden dat met name in de sectoren Zakelijke dienstverlening, ICT, maar ook in Groothandel, Horeca  en Verkeer en vervoer, de werkgelegenheid weer gaat aantrekken.
Voor Rotterdam geldt dat de typische Rotterdamse sector Verkeer en vervoer ook in het groeikwadrant zit, al is het maar net en dat de toename van de werkgelegenheid vooral uit de Zakelijke dienstverlening moet komen.


Krimp

Het goede nieuws voor Rotterdam is dat er eigenlijk geen sector is die in het zorgelijke kwadrant rechtsonder (krimp en oververtegenwoordigd de regio) zit. Voor Amsterdam geldt dit wel voor de sector Financiële dienstverlening. Het is o.i. zaak dat Amsterdam actie onderneemt om de teruggang in werkgelegenheid in de Financiële sector op te vangen.


Linksonder noemen we het Krimp kwadrant (krimp en ondervertegenwoordigd in de regio). Dit kwadrant vraagt natuurlijk de continue aandacht. Al is Amsterdam in dit kwadrant beter vertegenwoordigd dan Rotterdam. Met name de sectoren Zorg en Welzijn en Industrie behoeven extra aandacht om de werkgelegenheid in deze sectoren enigszins op niveau te houden

Kansen
Dan nog de sectoren in het kwadrant linksboven. We noemen dit toch maar het kansen-kwadrant. Voor de sectoren die zich hier bevinden wordt groei verwacht en zijn in de betreffende regio (nog) onder-vertegenwoordigd. Het lijkt logisch dat lokaal deze sectoren gestimuleerd gaan worden. Voor Amsterdam betreft het vooral de sectoren Onderwijs en Detailhandel.
In de rapportage Regio in Beeld zit ook een mooie afbeelding voor werkzoekenden. Namelijk wat zijn kansrijke beroepen op de korte en middellange termijn.

Wat is het perspectief voor werkzoekenden
De omvang van de bol geeft een beeld van het aantal WW-werkzoekenden in een bepaalde beroepsgroep.
De horizontale as geeft een indicatie van de kansen van werkzoekenden op de huidige arbeidsmarkt;
Links van de as is er sprake van een ruime arbeidsmarkt; rechts van de as is de arbeidsmarkt krap.
Op dit moment is er eigenlijk alleen voor een aantal informaticaberoepen sprake van een zeer krappe arbeidsmarkt. Dit geld zowel voor Rotterdam Rijnmond als Groot Amsterdam. Overigens geldt de kraptie niet voor alle ICT-functies. Net zoals er ondanks de hoge werkloosheid en het lage aantal vacatures, er ook nu bedrijven zijn die moeite hebben hun vacatures vervuld te krijgen. Het gaat dan naast de ICT-sector, vooral om technische en medische functies waarvoor specifieke opleidingseisen gelden.
De verticale as geeft een indicatie van de kansen van werkzoekenden op middellange termijn (richting 2018).
Boven de as is er sprake goede perspectieven voor werkzoekenden. Onder de as zijn perspectieven voor werkzoekenden minder.

In beide regio’s blijken de ontwikkelingen min of meer gelijk. Al blijkt de regio Groot Amsterdam iets meer perspectief te hebben.
De toekomstige kansen voor werkzoekenden

Op lager niveau
In zowel Amsterdam en Rotterdam komen in sectoren als de bouw en de industrie een behoorlijke vervangingsvraag op gang vanwege de vergrijzing, maar deze sectoren zijn in de regio niet omvangrijk en bovendien hangt hier veel af van het aantrekken van de economie.

Op middelbaar niveau
Ook op middelbaar niveau ontstaat in beide regio’s een vervangingsvraag, met name in de technische beroepen. Opvallend is wel dat er sprake is van een geleidelijke verschuiving van het opleidingsniveau naar de hogere mbo-niveaus.

Op hogere en wetenschappelijke niveaus
Ook op HBO en WO-niveau gaat het in veel gevallen om technische functies, maar hier ontstaat ook in andere vakgebieden de komende jaren krapte op de arbeidsmarkt in beide regio’s gaat het dan met name over: financieel, medisch, onderwijs.
Meer dan in het middelbare en lagere segment zien we hier bij sommige functies ook een behoorlijke  uitbreidingsvraag. Zo groeit de vraag naar hbo’ers en WO-ers in sommige technische beroepen vanwege de voortgaande innovatie.
Ook zijn beide regio's (door de haven en Schiphol) goed gepositioneerd om een belangrijke rol te spelen in de verder gaande internationalisering.

Conclusies
  • In Groot Amsterdam is meer sprake van een gespreide arbeidsmarkt, terwijl Rotterdam Rijnmond een meer compacte arbeidsmarkt heeft.
  • Op de korte termijn lijkt de regio Groot Amsterdam iets beter gepositioneerd om bij het aantrekken van de economie te profiteren van de daaruit voortkomende banengroei.
  • Rotterdam Rijnmond heeft de verdediging iets beter op orde. Groot Amsterdam zal echt in actie moeten komen en verdedigende maatregelen moeten nemen op het banenverlies in de Financiële sector te voorkomen en/of op te vangen.
  • In beide regio's zijn een aantal kansen.
  • Op de langere termijn dromen beide regio's van Europa en verdere internationalisering. Met name in het HBO- en W.O segment liggen hier kansen.