Rutte 2 eindigt met pak slaag door kiezers

Vandaag, 09:00 Willem Vermeend en Rick van der Ploeg

De kans is groot dat Rutte 2 op financieel-economisch terrein de geschiedenis zal ingaan als één van de beste kabinetten ooit. In het buitenland wordt het beleid van Rutte 2 bewonderd, maar in eigen huis niet. De kiezers hebben het beleid afgestraft.

Aflopen woensdag gaven de kiezers het kabinet Rutte 2 een flink pak slaag en kwam er een einde aan de coalitie van VVD en PvdA. Toen deze november 2012 van start ging, stond Nederland er slecht voor. De economie kromp, de werkloosheid steeg, de koopkracht daalde, het overheidstekort lag rond de 4% en de staatsschuld steeg. Nederland zat in Europa bij de slechtst presterende economieën. Om Nederland weer op de kaart te zetten, heeft Rutte 2 op veel terreinen, zoals de zorg en de belastingen, pijnlijke maatregelen moeten nemen die bij kiezers tot boosheid hebben geleid. De coalitie lag ook onder vuur van oppositiepartijen en roeptoeterende economen die meenden dat Rutte 2 bezig was onze economie kapot te maken. De feiten wijzen nu anders uit.

De kans is zelfs groot dat Rutte 2 op financieel-economisch terrein de geschiedenis in gaat als een van de beste kabinetten ooit. Vooral dankzij de inzet van de fractievoorzitters Halbe Zijlstra (VVD), Diederik Samson (PvdA), premier Mark Rutte en schatkistbewaker Jeroen Dijsselbloem overleefde het kabinet alle stormen. Op dit moment, bij het einde van Rutte 2, behoort Nederland tot de economisch best presterende landen van de Europese Unie. We hebben een begrotingsoverschot, een lage staatsschuld en de werkloosheid is fors gedaald tot onder het Europese gemiddelde. Bovendien behoren onze stelsels voor sociale zekerheid, pensioenen en zorg tot de beste van de wereld. Klagers horen dit niet graag maar het zijn gewoon harde feiten.

Fouten van de PvdA

In het buitenland wordt met bewondering gekeken naar de geweldige prestaties die Rutte 2 de afgelopen vier jaar heeft geleverd. De verkiezingsuitslag laat zien dat kiezers daarover heel anders denken. Van de oorspronkelijke 79 zetels houden VVD en PvdA samen nog maar 42 zetels over. Opvallend is dat de VVD met 33 zetels niet alleen redelijk overeind is gebleven, maar nu ook verreweg de grootste partij van Nederland is, mede door sterk optreden van Rutte in het conflict met Turkije.

Voor coalitiepartner PvdA met nog maar 9 zetels, is Rutte 2 in een drama geëindigd. De sociaaldemocraten zullen wel weer een evaluatiecommissie instellen, maar dat is niet nodig. Een deel van de PvdA-kiezers was nog boos over de coalitie met de VVD en ook de andere feiten spreken voor zich. De liberalen hebben zowel de afgelopen vier jaar als in de campagne het kabinetsbeleid met frisse moed verdedigd. Tijdens Rutte 2 hebben ze hun successen voor de eigen achterban slim uitgedragen en ook de PvdA daarvoor alle mogelijkheden geboden.
Maar de sociaaldemocraten, die in politiek Den Haag niet bekend staan als een optimistisch en vrolijk volkje, slaagden er niet in de successen voor de eigen kiezers goed te verkopen. Ze wekten zelfs bij een mooi resultaat de indruk dat ze een onvoldoende hadden behaald. Ook kwam de PvdA vooral in de publiciteit als het ging om ruzies met VVD over tegemoetkomingen voor minderheden, illegalen en vluchtelingen. Bij de traditionele werknemersachterban valt dit verkeerd. Die vinden dat de PvdA zich druk moet maken over hun problemen; ouderen nemen het de PvdA kwalijk dat hun partij niet pal stond voor pensioenen.
Daarnaast hebben de sociaaldemocraten zich bij veel kiezers ongeloofwaardig gemaakt met een ‘ouderwets links’ verkiezingsprogramma waarmee opzichtig afstand werd genomen van het beleid van Rutte 2. Daarmee probeerden ze GroenLinks en de SP op links te overtroeven. Maar kiezers zijn niet dom en hebben bovendien geen waardering voor een partij die vlak voor de stembus afstand neemt van het eigen beleid. Ook tijdens de mislukte verkiezingscampagne was dit de lijn.
Pas bij het slotdebat zag Lodewijk Asscher het licht. Hij gaf een stevige opsomming van de mooie resultaten die de PvdA in de coalitie heeft gerealiseerd. Zo hoorde zijn achterban dat de lagere inkomens er meer op vooruit zijn gegaan dan hogere en dat honderdduizenden mensen die bij de start van Rutte 2 werkloos waren nu weer werk hebben.

Rutte 3

Volgens de verkiezingsuitslag ligt een kabinet Rutte 3, dat gevormd wordt door VVD, CDA en D66 plus een vierde partij, voor de hand. Uit een peiling blijkt dat de meeste kiezers wel een beetje blij zijn met deze uitslag. Rutte heeft terecht opgemerkt dat “Nederland heeft gekozen tegen het verkeerde populisme en voor een stabiel bestuur in onzekere tijden’’. Bij buitenlandse regeringsleiders is Mark Rutte nu de ‘held’ die het rechts-populisme heeft gestopt.
Wij denken dat daarvoor meer nodig is, maar van de Nexit-aanhangers zullen we weinig meer horen. Een ruime meerderheid van de kiezers heeft gestemd op partijen die vinden dat ons land binnen de EU moet blijven. Nederland heeft als handelsland de EU nodig voor economische groei, werkgelegenheid en welvaart. De meeste burgers in Nederland beseffen dat gelukkig ook. Daarnaast maakt de uitslag ook een einde aan de stortvloed van ‘geleerde’ beschouwingen over boze burgers en populisten die Nederland en Europa zouden gaan overnemen.
Rutte 3 kan dankzij het beleid van Rutte 2 met een sterke economie en goed gevulde schatkist snel aan de slag, zoals met knelpunten op de arbeidsmarkt. Daarnaast is een modernisering nodig van ons pensioenstelsel en een hervorming van onze belastingen. Maar de belangrijkste opgave is de noodzaak om op alle beleidsterreinen adequaat in te spelen op de nieuwe economie. Deze economie, aangeduid als ‘Economie 4.0’, wordt gekenmerkt door een snelle digitalisering van bedrijfsprocessen, de inzet van innovatieve technologie, zoals het Internet of Things, kunstmatige intelligentie, big data, 3D-printen, robotica en maatregelen voor de uitvoering van het wereldwijde klimaatakkoord van Parijs.

Deze technologie is de kern van de zogenoemde Smart Industry, de nieuwe groeimotor en banenmachine van Nederland (www.smartindustryboek.nl). Voor Rutte 3 ligt hier een unieke kans om Nederland, mede met behulp van deze industrie, op de wereldkaart te zetten als een land met een economie die Smart en Green is. Bij dat laatste zal Jesse Klaver zeker willen helpen. Bovendien heeft werkgeversorganisatie VNO-NCW daarvoor al een creatieve voorzet gegeven in de vorm van het Next Level (duurzaamheids)initiatief, dat zo in het nieuwe regeerakkoord kan worden opgenomen.

Vandaag, 09:00 Willem Vermeend en Rick van der Ploeg

De kans is groot dat Rutte 2 op financieel-economisch terrein de geschiedenis zal ingaan als één van de beste kabinetten ooit. In het buitenland wordt het beleid van Rutte 2 bewonderd, maar in eigen huis niet. De kiezers hebben het beleid afgestraft.

Aflopen woensdag gaven de kiezers het kabinet Rutte 2 een flink pak slaag en kwam er een einde aan de coalitie van VVD en PvdA. Toen deze november 2012 van start ging, stond Nederland er slecht voor. De economie kromp, de werkloosheid steeg, de koopkracht daalde, het overheidstekort lag rond de 4% en de staatsschuld steeg. Nederland zat in Europa bij de slechtst presterende economieën. Om Nederland weer op de kaart te zetten, heeft Rutte 2 op veel terreinen, zoals de zorg en de belastingen, pijnlijke maatregelen moeten nemen die bij kiezers tot boosheid hebben geleid. De coalitie lag ook onder vuur van oppositiepartijen en roeptoeterende economen die meenden dat Rutte 2 bezig was onze economie kapot te maken. De feiten wijzen nu anders uit.

De kans is zelfs groot dat Rutte 2 op financieel-economisch terrein de geschiedenis in gaat als een van de beste kabinetten ooit. Vooral dankzij de inzet van de fractievoorzitters Halbe Zijlstra (VVD), Diederik Samson (PvdA), premier Mark Rutte en schatkistbewaker Jeroen Dijsselbloem overleefde het kabinet alle stormen. Op dit moment, bij het einde van Rutte 2, behoort Nederland tot de economisch best presterende landen van de Europese Unie. We hebben een begrotingsoverschot, een lage staatsschuld en de werkloosheid is fors gedaald tot onder het Europese gemiddelde. Bovendien behoren onze stelsels voor sociale zekerheid, pensioenen en zorg tot de beste van de wereld. Klagers horen dit niet graag maar het zijn gewoon harde feiten.

Fouten van de PvdA

In het buitenland wordt met bewondering gekeken naar de geweldige prestaties die Rutte 2 de afgelopen vier jaar heeft geleverd. De verkiezingsuitslag laat zien dat kiezers daarover heel anders denken. Van de oorspronkelijke 79 zetels houden VVD en PvdA samen nog maar 42 zetels over. Opvallend is dat de VVD met 33 zetels niet alleen redelijk overeind is gebleven, maar nu ook verreweg de grootste partij van Nederland is, mede door sterk optreden van Rutte in het conflict met Turkije.

Voor coalitiepartner PvdA met nog maar 9 zetels, is Rutte 2 in een drama geëindigd. De sociaaldemocraten zullen wel weer een evaluatiecommissie instellen, maar dat is niet nodig. Een deel van de PvdA-kiezers was nog boos over de coalitie met de VVD en ook de andere feiten spreken voor zich. De liberalen hebben zowel de afgelopen vier jaar als in de campagne het kabinetsbeleid met frisse moed verdedigd. Tijdens Rutte 2 hebben ze hun successen voor de eigen achterban slim uitgedragen en ook de PvdA daarvoor alle mogelijkheden geboden.
Maar de sociaaldemocraten, die in politiek Den Haag niet bekend staan als een optimistisch en vrolijk volkje, slaagden er niet in de successen voor de eigen kiezers goed te verkopen. Ze wekten zelfs bij een mooi resultaat de indruk dat ze een onvoldoende hadden behaald. Ook kwam de PvdA vooral in de publiciteit als het ging om ruzies met VVD over tegemoetkomingen voor minderheden, illegalen en vluchtelingen. Bij de traditionele werknemersachterban valt dit verkeerd. Die vinden dat de PvdA zich druk moet maken over hun problemen; ouderen nemen het de PvdA kwalijk dat hun partij niet pal stond voor pensioenen.

Daarnaast hebben de sociaaldemocraten zich bij veel kiezers ongeloofwaardig gemaakt met een ‘ouderwets links’ verkiezingsprogramma waarmee opzichtig afstand werd genomen van het beleid van Rutte 2. Daarmee probeerden ze GroenLinks en de SP op links te overtroeven. Maar kiezers zijn niet dom en hebben bovendien geen waardering voor een partij die vlak voor de stembus afstand neemt van het eigen beleid. Ook tijdens de mislukte verkiezingscampagne was dit de lijn.
Pas bij het slotdebat zag Lodewijk Asscher het licht. Hij gaf een stevige opsomming van de mooie resultaten die de PvdA in de coalitie heeft gerealiseerd. Zo hoorde zijn achterban dat de lagere inkomens er meer op vooruit zijn gegaan dan hogere en dat honderdduizenden mensen die bij de start van Rutte 2 werkloos waren nu weer werk hebben.

Rutte 3

Volgens de verkiezingsuitslag ligt een kabinet Rutte 3, dat gevormd wordt door VVD, CDA en D66 plus een vierde partij, voor de hand. Uit een peiling blijkt dat de meeste kiezers wel een beetje blij zijn met deze uitslag. Rutte heeft terecht opgemerkt dat “Nederland heeft gekozen tegen het verkeerde populisme en voor een stabiel bestuur in onzekere tijden’’. Bij buitenlandse regeringsleiders is Mark Rutte nu de ‘held’ die het rechts-populisme heeft gestopt.
Wij denken dat daarvoor meer nodig is, maar van de Nexit-aanhangers zullen we weinig meer horen. Een ruime meerderheid van de kiezers heeft gestemd op partijen die vinden dat ons land binnen de EU moet blijven. Nederland heeft als handelsland de EU nodig voor economische groei, werkgelegenheid en welvaart. De meeste burgers in Nederland beseffen dat gelukkig ook. Daarnaast maakt de uitslag ook een einde aan de stortvloed van ‘geleerde’ beschouwingen over boze burgers en populisten die Nederland en Europa zouden gaan overnemen.

Rutte 3 kan dankzij het beleid van Rutte 2 met een sterke economie en goed gevulde schatkist snel aan de slag, zoals met knelpunten op de arbeidsmarkt. Daarnaast is een modernisering nodig van ons pensioenstelsel en een hervorming van onze belastingen. Maar de belangrijkste opgave is de noodzaak om op alle beleidsterreinen adequaat in te spelen op de nieuwe economie. Deze economie, aangeduid als ‘Economie 4.0’, wordt gekenmerkt door een snelle digitalisering van bedrijfsprocessen, de inzet van innovatieve technologie, zoals het Internet of Things, kunstmatige intelligentie, big data, 3D-printen, robotica en maatregelen voor de uitvoering van het wereldwijde klimaatakkoord van Parijs.

Deze technologie is de kern van de zogenoemde Smart Industry, de nieuwe groeimotor en banenmachine van Nederland (www.smartindustryboek.nl). Voor Rutte 3 ligt hier een unieke kans om Nederland, mede met behulp van deze industrie, op de wereldkaart te zetten als een land met een economie die Smart en Green is. Bij dat laatste zal Jesse Klaver zeker willen helpen. Bovendien heeft werkgeversorganisatie VNO-NCW daarvoor al een creatieve voorzet gegeven in de vorm van het Next Level (duurzaamheids)initiatief, dat zo in het nieuwe regeerakkoord kan worden opgenomen.